Een jeugdherberg of hostel is oorspronkelijk een goedkope overnachtingsgelegenheid voor jongeren op vakantie. Leeftijdsgrenzen worden tegenwoordig zelden meer gehanteerd, de meeste jeugdherbergen accepteren nu gasten van alle leeftijden.

Geschiedenis
De eerste jeugdherberg werd in 1912 door Richard Schirrmann, de bedenker van deze overnachtingsmogelijkheid, geopend in kasteel Burg Altena in Altena (Westfalen) (Duitsland). De oude kamers zijn tegenwoordig te bezichtigen; de herberg bevindt zich nu op een andere locatie op het terrein.

De opbloei van de jeugdherbergen was nauw verbonden met de opkomende trekkersbeweging, met inspiratie vanuit de Duitse Wandervogel.

In Nederland werd in 1929 de Nederlandse Jeugdherberg Centrale (NJHC) opgericht. De oudste (1933) nog bestaande jeugdherberg van Nederland bevindt zich in Rhijnauwen in de gemeente Bunnik bij Utrecht. Traditioneel kon de prijs van het verblijf in een jeugdherberg laag zijn omdat de gebruikers zelf de huishoudelijke werkzaamheden verrichtten. Tegenwoordig komt dit niet veel meer voor. Omdat de naam jeugdherberg bij veel mensen nog dergelijke associaties oproept, wordt tegenwoordig door een aantal organisaties de term hostel gebruikt.

In bepaalde delen van de wereld worden mensen die gebruikmaken van een jeugdherberg rugzaktoeristen genoemd, vooral in Australië en Nieuw-Zeeland.

Verblijven in een jeugdherberg
Jeugdherbergen of hostels verzorgen accommodatie voor individuele personen en groepen. In een jeugdherberg huurt men een bed (meestal een stapelbed) in een slaapzaal voor één tot drie nachten. Ook sanitair wordt gedeeld. Vaak zijn er ook privékamers aanwezig. Veel herbergen verzorgen ook maaltijden, en/of hebben een gemeenschappelijke keuken waarin men zelf kan koken.

Een aantal jeugdherbergen staat ook langer verblijf toe, afhankelijk van het seizoen en de beschikbare ruimte.