(Novum) - Het nieuwe Fries Museum in Leeuwarden gaat vrijdag open na een ingrijpende reorganisatie en een bouwtraject van drie jaar. Het is naar eigen zeggen tot nu toe het eerste museum dat deze eeuw in Nederland van de grond af is gebouwd. Directeur Saskia Bak noemt de opening dinsdag 'bitter en zoet tegelijk'. Ze doelt daarmee op de huidige ontslagronde enerzijds, en de selectie van Leeuwarden als Culturele Hoofdstad van Europa in 2018 anderzijds.

In aanloop naar 2018 plant het museum alvast een aantal grote projecten. In 2017 wordt een tentoonstelling gewijd aan Mata Hari, de in Leeuwarden geboren exotische danseres die in 1917 door de Fransen werd geëxecuteerd wegens hoogverraad. In dat jaar, precies een eeuw na de dood van de Friezin, worden in Parijs ook de archieven over haar veroordeling voor spionage vrijgegeven.

Bak werkt voor 2016 aan een tentoonstelling over de Friese meester Lourens Alma Tadema en zijn fascinatie voor de oudheid. De expositie moet ingaan op de manier waarop hij de 'oudheid tot leven riep', aldus Bak. Daarnaast wil ze in het museum aandacht besteden aan de relatie tussen Rembrandt en Friesland. De Hollandse meester was getrouwd met de Friese Saskia van Uylenburgh, wier oom kunsthandelaar was.

Ondertussen wil het museum het 'verhaal van Friesland' blijven vertellen. Een van de vier openingstentoonstelling gaat over wat 'typisch Fries' is, terwijl op de bovenste etage moderne en hedendaagse kunst uit Friesland wordt getoond. Ook is een expositie te zien over de Gouden Eeuw. In het Fries Verzetsmuseum dat nu deel is van het Fries Museum wordt een licht geworpen op de Friezen in de oorlogsjaren.

Het compleet nieuwe museum wordt vrijdag geopend door koningin Máxima. Met de opening gaat de laatste wens van architect Abe Bonnema in vervulling. Hij liet achttien miljoen euro na aan het museum, op voorwaarde dat in het centrum van Leeuwarden een nieuw gebouw zou komen naar ontwerp van Hubert-Jan Henket.

Tijdens de bouw bleek dat de exploitatie van het nieuwe museum verliesgevend zou zijn. In maart werd bekend dat tien van de 33 banen moesten worden geschrapt om de financiële problemen het hoofd te bieden. Het museum krijgt 2,8 miljoen euro subsidie van de provincie.